Jak tworzyć polecenia (prompty) dla ChatGPT?

Znasz to uczucie, kiedy patrzysz na puste pole czatu i… nie masz pojęcia, co wpisać?
No właśnie. Dla wielu osób ChatGPT to nadal magiczna czarna skrzynka: niby mówi się, że „piszesz i dostajesz odpowiedź”, ale skąd masz wiedzieć jak pisać, żeby ta odpowiedź była trafiona? W tym artykule pokażę Ci, jak pisać skuteczne prompty do ChatGPT, nawet jeśli nigdy wcześniej nie korzystałeś z AI. Żadnych zawiłych teorii, tylko to, co działa..

Co to właściwie jest prompt?

Prompt to po prostu polecenie lub pytanie, które wpisujesz do ChatGPT. To, co dostaniesz w odpowiedzi, zależy w ogromnej mierze od tego, jak to sformułujesz. To nie magia. To rozmowa.
Porównać to można do zamawiania pizzy:

• „Poproszę pizzę” daje efekt: „jaką? z czym? kiedy?”
• „Duża pepperoni, podwójny ser, bez cebuli, na cienkim cieście” — wiadomo, o co chodzi.

Z promptami jest tak samo.

Święty Graal promptowania: Bądź konkretny.

Zacznijmy od najprostszej (i najczęściej ignorowanej) zasady:

Nie wystarczy być uprzejmym. Bądź precyzyjny i konkretny.

Zamiast pisać:

„Czy mógłbyś, proszę, napisać kilka słów o marketingu?”

Napisz:

„Stwórz listę 10 trendów w marketingu na 2025 rok, z krótkim opisem każdego.”

To robi ogromną różnicę. Uprzejmy ton nie szkodzi – ale bez konkretów nawet najbardziej grzeczna prośba nie zadziała. Klucz do lepszych odpowiedzi? Jasne, dobrze sformułowane polecenie – najlepiej w uprzejmym, ale stanowczym stylu.

Zasady dobrego promptu – w praktyce

Poniżej znajdziesz najważniejsze techniki pisania promptów. To nie teoria. To sposoby, które działają. Przetestowane, konkretne, proste.

1. Nadaj rolę modelowi
   • Tak nie pisz – „Jak mogę poprawić swój CV?”
   • Tak pisz – „Jesteś rekruterem IT z 10-letnim doświadczeniem. Oceń moje CV i podpowiedz, co zmienić.”

Dlaczego to działa? Nadając rolę modelowi, tworzysz wyraźne ramy kontekstu, dzięki czemu ChatGPT może lepiej dobrać język, ton i zakres informacji. Zamiast odpowiadać ogólnikowo, model „wchodzi w buty” konkretnego specjalisty np. prawnika, nauczyciela czy rekrutera i formułuje odpowiedź z perspektywy tej roli. To znacząco zwiększa trafność, użyteczność i profesjonalizm wygenerowanej treści.

2. Określ odbiorcę
   • Tak nie pisz –  „Czy jest fizyka kwantowa?”
   • Tak pisz – „Wyjaśnij, czym jest fizyka kwantowa, jakbym miał 11 lat.”

Po co? Określając odbiorcę, wskazujesz modelowi, w jakim stylu, tonie i na jakim poziomie trudności ma udzielić odpowiedzi. Inaczej tłumaczy się fizykę kwantową dziecku, inaczej studentowi fizyki, a jeszcze inaczej laikowi zainteresowanemu nauką. Bez tej informacji model może zgadywać, co wcale nie gwarantuje trafności. Jasne określenie odbiorcy pozwala uzyskać precyzyjne, zrozumiałe i adekwatne do Twoich potrzeb wyjaśnienie.

3. Użyj twierdzeń zamiast pytań
   • Tak nie pisz – „Czy możesz podać przykłady?”
   • Tak pisz – „Podaj 3 przykłady zastosowania AI w edukacji.”

Efekt? Używając twierdzeń zamiast pytań, eliminujesz niejednoznaczność i dajesz modelowi jasne instrukcje, czego oczekujesz. Pytania typu „czy możesz…” pozostawiają pole do interpretacji i nie precyzują formatu odpowiedzi. Twierdzenie natomiast działa jak bezpośredni rozkaz — model nie zastanawia się, czy coś zrobić, tylko jak najlepiej to zrobić. Dzięki temu otrzymujesz konkretną, zwięzłą i użyteczną odpowiedź bez zbędnych wstępów.

4. Rozbij złożone zadania
   • Tak nie pisz – „Napisz poradnik dla nauczycieli o ChatGPT.”
   • Tak pisz – „Najpierw zaproponuj spis treści poradnika. Potem napisz wstęp.”

Dlaczego? Rozbijając złożone zadanie na mniejsze kroki, prowadzisz model krok po kroku, co znacząco poprawia przejrzystość i jakość odpowiedzi. Zamiast wrzucać wszystko naraz i liczyć na cud, dostajesz dokładniejszą, lepiej uporządkowaną treść. ChatGPT potrafi generować duże ilości informacji, ale bez jasnej sekwencji może pominąć istotne elementy lub pogubić się w strukturze. Dzieląc zadanie, zyskujesz pełniejszą kontrolę nad procesem i efektem.

5. Daj kontekst
   • Tak nie pisz – „Pomóż mi stworzyć reklamę.”
   • Tak pisz – „Prowadzę małą firmę graficzną. Chcę przyciągnąć nowych klientów w mediach społecznościowych.”

Efekt? Podając kontekst, pozwalasz modelowi lepiej zrozumieć Twoją sytuację, potrzeby i cel, dzięki czemu odpowiedź staje się bardziej dopasowana. Bez kontekstu ChatGPT musi zgadywać: kim jesteś, do kogo kierujesz treść, w jakim medium ma się ona pojawić. To jak pisanie ogłoszenia bez wiedzy o produkcie. Konkretny kontekst sprawia, że model dobiera właściwy styl, język i treść — trafia dokładnie tam, gdzie chcesz.

6. Zastosuj formatowanie
   • Tak nie pisz – Wszystko w jednym bloku tekstu
   • Tak pisz

###ZADANIE###

Stwórz ogłoszenie o pracę dla junior developera.

###TON###

Swobodny, ale profesjonalny.

Dlaczego? Formatowanie wyraźnie oddziela poszczególne sekcje promptu, dzięki czemu model łatwiej rozpoznaje, co jest instrukcją, a co szczegółem. To działa jak nagłówki i akapity w tekście — wprowadza porządek i hierarchię informacji. Dzięki temu ChatGPT nie miesza kontekstu z zadaniem i precyzyjnie trzyma się Twoich założeń. W efekcie odpowiedzi są bardziej spójne, trafne i lepiej dopasowane do oczekiwanego stylu czy struktury.

7. Nauka z testem
   • Tak nie pisz –  „Naucz mnie SQL.”
   • Tak pisz – „Naucz mnie SQL krok po kroku i na koniec zadaj test bez odpowiedzi.”

Dlaczego? Dodanie testu na końcu procesu nauki zmienia bierne przyswajanie informacji w aktywne uczenie się. Model nie tylko przekazuje wiedzę, ale też sprawdza, czy ją zrozumiałeś. Brak odpowiedzi do testu dodatkowo motywuje Cię do samodzielnego myślenia i pozwala na realną weryfikację postępów. To prosty sposób, by przekształcić ChatGPT z wykładowcy w interaktywnego trenera — i budować trwalsze zrozumienie tematu.

8. Zachęć do rozumowania
   • Tak nie pisz –  „Podaj wynik tego zadania.”
   • Tak pisz –  „Pomyśl krok po kroku i wyjaśnij, jak dojść do wyniku.”

Efekt? Zachęcając model do rozumowania krok po kroku, zwiększasz szansę na poprawną, logiczną i dobrze uzasadnioną odpowiedź. Zamiast otrzymać sam wynik „z powietrza”, dostajesz pełny tok myślenia prowadzący do rozwiązania. To szczególnie ważne w zadaniach matematycznych, programistycznych czy analitycznych, gdzie sama odpowiedź bez uzasadnienia może być bezużyteczna. Rozbicie procesu na etapy pozwala też szybciej wychwycić błędy — i czegoś się przy okazji nauczyć.

9. Pozwól modelowi zadawać pytania
   • Tak nie pisz – „Napisz opis produktu.”
   •  Tak pisz – „Zadawaj pytania, dopóki nie będziesz mieć wystarczających danych do stworzenia opisu.”

Efekt? Pozwalając modelowi zadawać pytania, zmieniasz bierne generowanie treści w aktywny dialog. ChatGPT może wtedy uzupełnić luki informacyjne, zamiast zgadywać, co masz na myśli. To szczególnie przydatne przy tworzeniu ofert, opisów czy projektów — tam, gdzie liczy się precyzja. Dzięki temu odpowiedź jest lepiej dopasowana do realnych potrzeb, bardziej kompletna i trafniejsza, bo opiera się na Twoich danych, a nie domysłach modelu.

10. Output primer
    • Tak nie pisz – „Napisz opis produktu.”
    • Tak pisz – „Napisz opis produktu, zaczynając od zdania: 'Ten kubek zmieni Twoje poranki.'”

Efekt? Stosując tzw. output primer, czyli początek oczekiwanej odpowiedzi, nadajesz modelowi wyraźny sygnał co do tonu, stylu i kierunku wypowiedzi. To działa jak startowe zdanie w wypracowaniu – ustawia całą narrację. Dzięki temu ChatGPT nie zaczyna od zera, tylko kontynuuje w narzuconym rytmie, co daje spójniejszy i bardziej naturalny efekt. Idealne rozwiązanie, gdy zależy Ci na konkretnym stylu, emocji lub perswazyjnej formie wypowiedzi.

11. Powtórz kluczowe słowa
    • Tak nie pisz – „Napisz tekst o kursach online.”
    • Tak pisz – „Napisz tekst SEO o kursach online. Użyj frazy 'kurs online Excel’ 3 razy.”

Dlaczego? Powtarzanie kluczowych słów lub fraz nie tylko poprawia spójność tekstu, ale też wzmacnia jego skuteczność w kontekście SEO. Dzięki temu model skupia się na najważniejszych pojęciach i lepiej realizuje Twoje cele komunikacyjne — czy to pozycjonowanie strony, czy podkreślenie tematu. Wyraźne wskazanie, co i ile razy ma się pojawić, ogranicza przypadkowość i zwiększa trafność względem oczekiwanej funkcji tekstu (np. widoczność w Google czy jasność przekazu).

12. Łańcuch myśli + przykłady
    • Tak nie pisz – „Rozwiąż to zadanie.”
    • Tak pisz – „Pomyśl krok po kroku i pokaż 2 podobne przykłady.”

Efekt? Łącząc rozumowanie krok po kroku (chain of thought) z przykładami (few-shot prompting), model nie tylko dochodzi do rozwiązania, ale też pokazuje, jak i dlaczego doszedł do danego wyniku. Dodanie analogicznych przykładów pomaga utrwalić schemat myślenia i ułatwia zrozumienie — zwłaszcza gdy uczysz się czegoś nowego. Taki sposób promptowania działa jak dobry nauczyciel: tłumaczy, pokazuje i ćwiczy na podobnych przypadkach.

13. Popraw, ale nie zmieniaj stylu
    • Tak nie pisz – „Popraw ten tekst.”
    • Tak pisz – „Popraw błędy gramatyczne i leksykalne, nie zmieniaj stylu ani tonu.”

Efekt? Taki prompt pozwala zachować charakter wypowiedzi — jej styl, rytm, emocje — a jednocześnie usuwa błędy językowe, które mogą obniżać jej wiarygodność lub klarowność. Dzięki temu otrzymujesz tekst poprawny językowo, ale nadal „twój” — bez ryzyka, że model zrobi z niego bezosobowy akademicki elaborat. To idealne rozwiązanie, gdy zależy Ci na autentyczności, a nie chcesz kompromisów w zakresie poprawności.

14. Jasne wymagania w formie checklisty
    • Tak nie pisz – „Stwórz opis produktu.”
    • Tak pisz – „Opis ma zawierać: nazwę, funkcje, zalety, CTA, max. 500 znaków.”

Efekt? Jasno określone wymagania działają jak brief — pomagają modelowi zrozumieć, co jest naprawdę ważne i jak powinien wyglądać efekt końcowy. Dzięki temu unikasz przypadkowych, długich lub niekompletnych odpowiedzi. ChatGPT „odhacza” kolejne punkty z checklisty i koncentruje się na konkretach, co skutkuje bardziej spójnym, czytelnym i użytecznym rezultatem. Idealne podejście, gdy zależy Ci na precyzyjnym formacie, np. do publikacji, prezentacji czy komunikacji z klientem.

15. Naśladuj styl
    • Tak nie pisz – „Napisz posta.”
    • Tak pisz – „Użyj tego samego stylu co poniższy tekst: [wklejony przykład]”

Dlaczego? Gdy pokazujesz modelowi konkretny przykład stylu, dajesz mu wzorzec do naśladowania — nie musi zgadywać, czy chcesz język formalny, żartobliwy, techniczny czy storytellingowy. ChatGPT analizuje rytm zdań, słownictwo, ton i strukturę podanego fragmentu, a następnie odwzorowuje je w nowej treści. To szczególnie przydatne, gdy tworzysz teksty spójne z marką, prowadzisz profil w social mediach albo chcesz kontynuować coś w identycznym klimacie.

Najczęstsze błędy początkujących

• Pytania zbyt ogólne
• Za dużo grzeczności, za mało konkretu
• Brak kontekstu (Kim jesteś? Dla kogo to?)
• Zlecanie zadań „na raz”, bez etapów

Gotowe szablony promptów

Szablon uniwersalny

Jesteś [rola]. Twoim zadaniem jest [co ma zrobić]. Odpowiedz, jak dla [odbiorcy].

Szablon tekstowy

Napisz szczegółowy artykuł o [temat], zawierający [elementy], w stylu [styl].

Szablon „naucz mnie”

Naucz mnie [temat]. Po każdym bloku dodaj pytanie kontrolne. Na końcu daj test.

Podsumowanie

ChatGPT nie czyta Ci w myślach. Ale jeśli dasz mu dobry prompt, to może zrobić dla Ciebie naprawdę dużo. Nie musisz być programistą, żeby korzystać z AI. Wystarczy, że nauczysz się zadawać pytania, które mają sens.

Testuj, kombinuj, zadawaj pytania w inny sposób. I zapamiętaj: nie pisz ogólnie, pisz konkretnie.

Rozmowa z ChatGPT działa trochę jak rozmowa z dzieckiem. Jeśli powiesz: „posprzątaj”, to możesz dostać pytanie: „ale co dokładnie?” albo efekt będzie połowiczny. Ale jeśli powiesz: „schowaj zabawki do pudełka, wynieś talerz do kuchni i pościel łóżko” — to wiesz, że zostanie to wykonane tak, jak chciałeś. Dokładnie tak samo działa dobre promptowanie: jasne instrukcje = lepsze efekty.

Masz teraz konkretne narzędzia, żeby pisać jak zawodowiec. Nie kombinuj. Po prostu napisz: „Jesteś ekspertem. Twoim zadaniem jest…” i jedziemy dalej!

Zobacz również:

Szkolenia: